Efektywność działania pułapek feromonowych w wyłapywaniu motyli szrotówka kasztanowcowiaczka

TADEUSZ BARANOWSKI, EWA DANKOWSKA

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Katedra Metod Ochrony Roślin

I. WSTĘP

Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) pojawił się w Polsce pod koniec XX wieku i od razu wzbudził duże zainteresowanie (Dankowska 2001). Ten niewielki motyl bardzo szybko rozprzestrzenił się po kraju powodując uszkodzenia na liściach kasztanowca białego. Początkowe szkody powodowane przez szrotówka mogą być mylone ze szkodami wyrządzanymi przez grzyb Guignardia aesculi. Szkody powodowane przez larwy szrotówka widoczne są jedynie na górnej stronie liścia, a przez grzyb po obu stronach i często otoczone są żółtą obwódką (Baranowski 2002). Z każdym rokiem przybywa sposobów zwalczania szrotówka kasztanowcowiaczka lub ograniczania jego liczebności. W ochronie roślin coraz większego znaczenia nabierają pułapki feromonowe (Wiech i wsp. 2001). Celem badań było porównanie efektywności działania pułapek feromonowych w wyłapywaniu motyli szrotówka kasztanowcowiaczka.

II. MATERIAŁ I METODY

Badania przeprowadzono w 2009 i 2010 roku w Poznaniu na 20 drzewach kasztanowca białego rosnących wzdłuż Alei Wielkopolskiej. Testowano dwa typy pułapek – typu “delta” (10 drzew) i kominowych (10 drzew) oraz dwa feromony – produkcji czeskiej (8E,10Z – tetradeca-8, 10 – dienal) i polskiej (8E,10Z tetrahedron – 2009, 65,1648). Termin rozpoczęcia badań był ściśle związany z datą wylotu motyli pokolenia

zimującego. Pułapki zawieszono w koronach drzew, przytwierdzając je do gałęzi na wysokości około 2 m od ziemi. Wymianę lepów w pułapkach „delta” i wody w pułapkach kominowych wykonywano w odstępach dwutygodniowych. Dyspensery feromonowe nie były wymieniane w czasie prowadzenia badań. Dane meteorologiczne notowano przy pomocy kostki HOBO zawieszonej wśród drzew.

III. WYNIKI I DYSKUSJA

Dane meteorologiczne z okresu lotu motyli szrotówka kasztanowcowiaczka przedstawiono w tabeli 1., a terminy wylotu motyli w tabeli 2.

Tabela 1. Warunki atmosferyczne (Poznań 2009–2010)

Tabela 2. Data wylotu motyli szrotówka kasztanowcowiaczka (Poznań 2009–2010)

Tabela 3. Porównanie efektywności pułapek i feromonów

W pułapkach typu „delta” odłowiono więcej motyli szrotówka kasztanowcowiaczka niż w pułapkach kominowych. Odpowiednio 118 856 i 945 motyli. Pułapki typu „delta” z feromonem produkcji czeskiej były skuteczniejsze niż produkcji polskiej. Na te feromony wyłapano 68 985 owadów. Stanowiły one 57,6% wszystkich odłowionych motyli. Również Baranowski i Gaczkowska (2006) oraz Baranowski i wsp. (2008) stwierdzili, że stosowanie feromonów zwiększyło ilość wyłapanych motyli szrotówka kasztanowcowiaczka.

IV. WNIOSKI

1. Pułapki feromonowe typu „delta” są przydatne do wyłapywania motyli szrotówka kasztanowcowiaczka, natomiast pułapki kominowe są do tego celu mało przydatne.
2. Feromon produkcji czeskiej był skuteczniejszy niż produkcji polskiej.

V. LITERATURA

Baranowski T. 2002. W obronie szrotówka kasztanowcowiaczka. Ochrona Roślin nr 11–12: 6–7.
Baranowski T., Borowicz A., Czapiewska K. 2008. Wpływ barwnych tablic i feromonów na liczebność wyłapywanych motyli szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameraria ohridella Deschka& Dimić). Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 48 (2): 697–700.
Baranowski T., Gaczkowska K. 2006. Skuteczność pułapek feromonowych w wyłapywaniu motyli szrotówka kasztanowcowiaczka (Cameralia ohridella). Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 46 (2): 403–405.
Dankowska E. 2001. Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella). Nowe zagrożenie dla kasztanowców. Aura 6: 22–23.
Wiech K., Kałmuk J., Pawelec A. 2001. Wykorzystanie pułapek feromonowych do prognozowania niektórych szkodników warzyw. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 41 (2): 450–453.

Tedan.pl

Zajmujemy się problematyką zwalczania szkodników od 1984 roku, czyli od pierwszej rejestracji jednoosobowej firmy zajmującej się odkażaniem, tępieniem szkodników i gryzoni. Prowadzimy szkolenia w Polskim Stowarzyszeniu Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji.