zwalczanie szrotówka taśmy opaski lepowe

Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) – opis, informacje, zwalczanie

Szrotówek kasztanowcowiaczek został odkryty i opisany w połowie lat 80., od kiedy pojawił się na kasztanowcach białych, na pograniczu Macedonii i Albanii nad jeziorem Ochryd. Stąd właśnie wywodzi się jego łacińska nazwa Cameraria Ochridella.

Zdaniem wielu entomologów pochodzi on z chińskiej prowincji Syczuan, położonej na wschód od Tybetu.

W ciągu kilkunastu lat, rozprzestrzenił się po całej Europie i dzisiaj możliwy do zaobserwowania na terenach rozciągających się od wschodniej części Ukrainy, po Francję i Anglię na zachodzie i Skandynawię na północy.

Dlaczego temat szrotówka cieszy się tak dużym zainteresowaniem opinii publicznej? Kasztanowce odgrywają kluczową rolę w naszej, miejskiej przestrzeni zielonej. Są one miłym składnikiem drzewostanu w parkach i ogrodach i niemiłym zwiastunem zbliżających się egzaminów maturalnych. „Polska bez kasztanowców niczym rycerz bez zbroi”- rzekłby niejeden klasyk, gdyby kiedykolwiek zwrócił swą uwagę na szrotówka. A ten przysparza wielu szkód sprawiając, że liście kasztanowców przedwcześnie opadają. Zmniejsza się przez to powierzchnia asymilacyjna liścia i w rezultacie może nawet doprowadzić do obumarcia całego drzewa.

Szrotówek Kasztanowcowiaczek jako gatunek wielopokoleniowy

W południowej Europie występują cztery pokolenia szkodnika, w samej Polsce zaś trzy, które szybko zrównać się mogą jednak ze stanem południowo-Europejskim, pod wpływem ciepłych, jesiennych warunków. 

Pierwsze pokolenie wylęga się z zimujących poczwarek, które przetrwały zimę w niezagrabionych liściach lub w ziemi pod kasztanowcem. Ma to miejsce od końca kwietnia do końca maja, a największe nasilenie liczebności motyli przypada na okres kwitnięcia kasztanowców. Pierwsze poczwarki przeobrażają się w  motyle i w zależności od pogody, ich loty trwają 2-3 tygodnie.

Jak wygląda i jak rozmnaża się szrotówek?

szrotówekSamica składa około 20 jaj na górnej powierzchni liścia, zazwyczaj pomiędzy nerwami głównymi.  Na jednym liściu może znaleźć się nawet do 65 jaj. Rozwój jaja trwa około 2-3 tygodni.

Z jaj wylęgają się gąsienice, które wgryzają się w miękisz liścia. Żerowiska mają postać podłużnych, dochodzących do 4 cm, żółtobrązowych plan, tzw. min. Drążenia te są wewnątrz liścia, najczęściej między jego nerwami. Okres żerowania w lecie wynosi 3-4 tygodnie, a w przypadku chłodnej pogody, wydłuża się do 5-6 tygodni.

Gąsienice linieją 6 razy i larwa L6, ostatniego stadium sporządza owalny kokon, w którym się przepoczwarza.  Stadium poczwarki trwa w lecie 2-3 tygodnie, a u ostatniego pokolenia, nawet 6 i więcej miesięcy.

Część gąsienic drugiego i trzeciego pokolenia zapada w stan uśpienia, czyli diapauzy i może to trwać nawet wiele lat, ponieważ jest to związane z tzw. zjawiskiem przetrwania gatunku. Natura sama daje sygnał do przebudzenia i wznowienia cyklu rozmnażania. Motyle ostatniego, trzeciego pokolenia, aktywne we wrześniu po złożeniu jaj i wylęgu larw, żerują w liściach cały październik, a następnie, po sporządzeniu kokonu, zimują w liściach i glebie.

Poczwarki są bardzo odporne na zimno. Zniosą temperatury do -25oC. Natomiast w lecie wytrzymują bardzo wysokie temperatury, dochodzące do 40oC.

W 2000 r., Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, we współpracy z firmą Best Pest z Jaworzna, podjął próby ratowania kasztanowców, poprzez wdrożenie unikalnej metody. Zastosowano dwuskładnikowy, żelowy preparat owadobójczy, który był aplikowany do pnia drzewa drogą iniekcji. W  tym celu wiercono w drzewie niewielkie otwory, do których wtłaczano, przy pomocy specjalnych strzykawek, preparat owadobójczy. Następnie preparat transportowany był  naczyniami drzewa do korony i po dotarciu do tkanki miękiszowej liści, wstrzymywał rozwój biologiczny larw szrotówka.

Okres działania preparatu wynosił od 2 do 4 lat i w tym czasie kasztanowce były w pełni chronione. W 2003 roku Ministerstwo Rolnictwa zezwoliło na rejestrację preparatu pod nazwą TREEX, na terenie Polski. Jednak w 2012 roku, unijne przepisy rejestracyjne sprawiły, że TREEX stracił dopuszczenie do stosowania jako metoda ochrony kasztanowców.

Bezkarne pożeranie kasztanowców przez szrotówka

Jego larwy zżerają miękisz liści kasztanowców (na jednym liściu potrafią utworzyć do 300 min – pustych korytarzy, ogołoconych z tkanki), uszkadzając bardzo poważnie cały aparat asymilacyjny. Ubytek zdrowych liści doprowadza piękne, obecne na całym Starym Kontynencie drzewa, do poważnego osłabienia, różnych chorób a w końcu nierzadko do uschnięcia.

ochrona kasztanowcówProces ten pogłębiają inne chorobotwórcze organizmy, które nękają to drzewo. Tzw. czekoladową plamistość liści wywołuje grzyb Guignardia aesculi; jego obecność powoduje duże brązowe plamy po obydwu stronach liści, które w końcu zawijają się i usychają. W ciągu ostatnich trzech lat kasztanowca atakuje również szpeciel zwany pordzewiaczem kasztanowcowym. Owad ten żeruje głównie wzdłuż nerwu głównego liści, które na skutek ubytku miękiszu przedwcześnie żółkną i w rezultacie opadają.

W efekcie ataku tych amatorów kasztanowych liści, do których nierzadko dołączają susze wegetacyjne, a wzdłuż szlaków komunikacyjnych – drogowych czy pieszych – sól, liście na rzeczonych drzewach brązowieją już w sierpniu. W październiku zaś kasztanowce są bez liści i nie zdobią, a raczej straszą swoim wyglądem.

To przedwczesne opadanie liści powoduje wymuszony spoczynek kasztanowca i jesienią – nawet w październiku – na drzewie ponownie pojawiają się liście i kwiatostany Zakłócenie rytmu rozwojowego sprawia, że nie wchodzi ono w normalny stan spoczynku zimowego i jest narażone na przemarzanie, szczególnie przy wczesnej i surowej zimie.

Szrotówek kasztanowcowiaczek wróg kasztanowców

Niewątpliwie wrogiem numer jeden pozostaje wciąż szrotówek, którego gradacja w Europie trwa. Z każdym rokiem liczebność tego owada rośnie. Są już sygnały, że kasztanowcowiaczek – dotąd nieobecny w Europie Północno-Wschodniej, również Skandynawii – i tam zaczyna na kasztanowcach żerować.

Dlaczego tak się dzieje? Otóż owad ten nie boi się przegęszczenia populacji, a tym samym braku pokarmu, co w przypadku innych insektów jest przyczyną redukcji ich stanu. Przed wyginięciem zabezpieczają go poczwarki, których pierwsze pokolenia (może ich być w sezonie aż cztery!) jest w stanie przezimować dwa albo trzy lata. Szrotówek pochodzi bowiem prawdopodobnie z obszaru Himalajów i nawet mrozy do minus 33 stopni C nie są dla niego straszne. Jak informuje prof. dr hab. Gabriel Łabanowski z Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, poczwarki zimowe przetrzymywane w temperaturze minus 21 stopni ginęły (w zależności od wilgotności powietrza) zaledwie w 24 – 33 proc.

Inny powód, który sprawia, że gradacja szrotowiaczka się nie załamuje, wynika z faktu, że jako przybysz z zewnątrz dotąd nie doczekał się groźnych dla jego życia antagonistów. Ani larwy, ani poczwarki szrotówka nie są atakowane skutecznie przez drapieżców czy specyficzne dla tego gatunku pasożyty. Te natomiast, które mogłyby niszczyć swojego gospodarza, pojawiają się za wcześnie albo zbyt późno. Ta niezgodność w czasie w znakomity sposób sprzyja wrogowi kasztanowców.

– Nie można powiedzieć, że szrotówek nie ma u nas w ogóle żadnych wrogów – precyzuje dr Mieczysław Kosibowicz z Zakładu Gospodarki Leśnej Regionów Górskich IBL w Krakowie. Jego larwy i poczwarki zjada około 30 rodzimych gatunków bleskotek, męczelkowatych i gąsieniczników. Postacie doskonałe niszczą z kolei pajęczaki, larwy złotooków. Motyle szrotówka zjadają też ptaki owadożerne, między innymi pokrzewki, również wróble. Niszczą jednak ledwo trzy proc. populacji tego owada i nie są dlań realnym zagrożeniem.

Inwazja szrotówka kasztanowcowiaczka w Europie

Szrotówka kasztanowcowiaczka odkryto na kasztanowcu białym nad jeziorem Ochrydzkim w Macedonii i stamtąd rozpoczęła się jego inwazja na cały Stary Kontynent. Stwierdzono, że tempo jego rozprzestrzeniania się wynosi około 100 km rocznie. W 1989 roku owad dotarł do Austrii w okolice Linzu. W ciągu kolejnych czterech lat do: Czech, na Słowację, potem do Włoch i Francji. W południowych Niemczech (głównie Bawarii) występuje od 1992 roku; na północ tego kraju (Schleswig-Holstein) dotarł w 2000 roku.

W 2002 roku pokonał kanał La Manche; w lipcu pierwsze zainfekowane drzewa zaobserwowano w Wimbledonie. Wiadomo, że jest także na Ukrainie i przesuwa się szybko w stronę Morza Czarnego. Stwierdzono, że głównym czynnikiem rozprzestrzeniania się szrotówka są środki transportu; drzewa rosnące wzdłuż autostrad są zwykle najsilniej uszkodzone.

Inwazja szrotówka od jeziora Ochrydzkiego poszła najpierw na północ Europy, ale w ostatnich latach skierowała się również na południe; w Grecji pierwszy raz odnotowano go w 1998 roku w Górach Helion, ale w latach 2001-02 występował już w środkowej i północno-zachodniej części tego kraju i to zarówno na stanowiskach naturalnych kasztanowca białego, jak i w nasadzeniach miejskich.

Kiedy szrotówek pojawił się w Polsce?

W Polsce uszkodzone liście kasztanowca białego przez larwy tego motyla odnotowano po raz pierwszy na początku lipca 1998 roku w Ogrodzie Botanicznym w Wojsławicach koło Wrocławia. Masowy pojaw szrotówka i silne uszkodzenie drzew w południowych rejonach kraju, m. innymi w okolicach Cieszyna, Pszczyny i Raciborza obserwowano w 1999 roku. Pierwsze uszkodzenia kasztanowca w Słubicach odnotowano w 2002 roku; w tym samym roku kasztanowcowiaczek zaatakował również kasztanowce w Krakowie, także w warszawskich Łazienkach. Dziś – mimo dość intensywnego zwalczania – gości i zżera kasztanowe liście, nie licząc Suwalszczyzny – w całym kraju.

Rośliny żywicielskie szrotówka

Szrotówek kasztanowcowiaczek wyraźnie preferuje kasztanowca białego (Aesculus hippocastanum), w znacznie mniejszym stopniu uszkadza liście kasztanowca krwistego (A. pavia), kasztanowca żółtego (A. flava) i kasztanowca czerwonego (A. xcarnea), a nie rozwija się zupełnie w liściach kasztanowca drobnokwiatowego (A. parviflora), kasztanowca gładkiego (A. glabra) i Aesculus indica. W Austrii obserwowano również małe miny na klonie, jaworze (Acer pseudoplatanus) i klonie zwyczajnym (A. platanoides), ale nie są to typowe rośliny żywicielskie dla tego owada.

Rozprzestrzenianie się szkodnika

W ciągu sześciu lat od wykrycia szrotówek kasztanowcowiaczek rozprzestrzenił się w całej Macedonii i Serbii. W 1989 roku jego pojawienie notowano w Chorwacji – w pobliżu Zagrzebia, w Austrii – w pobliżu Linzu i w Bułgarii koło Sofii. Na Węgrzech po raz pierwszy zauważono szrotówka w 1993 roku w pobliżu granicy austriackiej i w Czechach w południowej części Moraw. W Niemczech pierwsze uszkodzone drzewa odnotowano w 1996 roku w południowo wschodniej Bawarii i w pobliżu Drezna, a we Włoszech owad ten jest obserwowany od 1992 roku, we Francji od 1998 roku, w Holandii i w Turcji od 1999 roku, a w Wielkiej Brytanii po raz pierwszy zanotowano go w 2002 roku. Mechanizmy rozprzestrzeniania się szrotówka są dwa: na krótką odległość przez wiatr, na długi dystans przez środki transportu, przy czym o szybkości przemieszczania decyduje zagęszczenie drzew kasztanowca.

Czynniki biologicznego zwalczania

Naturalne pasożytowanie gąsienic szrotówka jest bardzo niskie i wynosi w I i II pokoleniu około 0,2%, w III pokoleniu blisko 3,2%, w IV pokoleniu dochodzi do 7% i w V pokoleniu niecałe 5,6%. Duży procent pasożytowania obserwuje się tylko w miejscach, gdzie szrotówek występuje dłużej niż 10 lat. Gąsienice są niszczone przez 20 różnych gatunków pasożytów, ale głównie z rodziny Eulophidae. Najczęściej spotykanymi pasożytami są: Phigalio pectinicornis, Phigalio agraules, P soemius, Hemjptarsenus dropion, Chrysocharis pentheus, Baryscapus sp., Sympiesis sereicornis, Minotetrastichus ecus, Pteromalus sp. Czynnikiem ograniczającym efektywne niszczenie szrotówka przez pasożyty jest ich samowyniszczanie się np. pasożyt jednego gatunku – Phigalio agraules pasożytuje na pasożycie innego gatunku Minotetrastichus frontalis, lub też pasożyt gatunku Minotetrastichus frontalis pasożytuje na pasożycie na larwach swego co prowadzi do samozagłady. Znane są dwa gatunki pasożytów poczwarek szrotówka: ektopasożyt – Minotetrastichus frontalis i endopasożyt Pediobius saulius. Poza pasożytami niewielką rolę w biologicznym zwalczaniu odgrywają ptaki, a głównie trzy gatunki sikorek. Jednak niszczą one zaledwie około 3% gąsienic, a czynnikiem ograniczającym ich drapieżnictwo jest zbyt niskie zagęszczenie. Mrówki, drapieżne owady i pająki nie mają żadnego znaczenia w zmniejszaniu liczebności szrotówka.

Metody zwalczania szrotówka kasztanowcowiaczka

Jakie zatem metody możemy zastosować obecnie? W chwili obecnej drzewa kasztanowca możemy chronić tylko przy użyciu dwóch metod, najlepiej łącznie. Pierwszy sposób to metoda mechaniczna. Może być stosowana w listopadzie, kiedy z drzewa opadną liście. Polega ona na wygrabianiu i niszczeniu wyschniętych liści, w których wylęgają się i zimują poczwarki szrotówka. Na wiosnę, po przeobrażeniu wylatują motyle, które jako pierwsze przystępują do godów i licznie gromadzą się wokół pnia drzewa.

W miejscach, gdzie grabienie liści uniemożliwia np. rosnący bluszcz, populacja szrotówka jest nieporównywalnie większa. Dla porównania sprawdziliśmy inne miejsca w których od lat monitorujemy liczebność motyli i w żadnym z tych miejsc nie stwierdziliśmy tak dużego problemu. Gdyby pozostawić kasztanowca bez pomocy, drugie pokolenie szrotówka wyjadłoby cały miękisz w liściach. Chore pozbawione liści drzewo zamiast ozdobą wyglądałoby żałośnie. I zamiast cieszyć oczy mieszkańców, straszyłoby uschniętymi konarami.

Opaski lepowe w zwalczaniu szrotówka

Metod walki ze szrotówkiem jest kilka. Pierwsza z nich polega na montażu na pniu drzewa opasek lepnych żółtych lub niebieskich. Najlepiej zrobić to w drugiej połowie kwietnia, ale ponieważ są 3 lub nieraz 4 wyloty, można je założyć nawet w lipcu i sierpniu. Jedyną rzeczą, o której nie wolno zapomnieć, to zdjąć opaskę najpóźniej w listopadzie, żeby nie doszło do rozwoju grzyba na pniu pod opaską w okresie zimy. Nie zdjęta opaska bardziej zaszkodzi wówczas drzewu niż sam szrotówek.

Dostajemy od Państwa wiele zapytań, którą opaskę wybrać żółtą czy niebieską i która jest lepsza. Postaramy się w tym materiale udowodnić że obie opaski sprawdzają się w 100%, a różnica pomiędzy nimi polega przede wszystkim na tym, że do opaski niebieskiej przyklejają się motyle szrotówka natomiast inne owady przykleją się w dużo mniejszym stopniu niż do opaski żółtej. Zatem jeśli dla Państwa jest ważny los innych bardzo pożytecznych owadów wybierzcie opaskę niebieską. Opaska żółta z powodu swojego atrakcyjnego koloru wabiącego przyciąga wszystkie owady w tym również i te bardzo pożyteczne dla środowiska.  Dlatego największym błędem jest zakładanie opasek lepnych bez zamontowanych na nich feromonach. Proszę zwrócić uwagę przechodząc przez park, gdzie jest szpaler kasztanowców z założonymi opaskami. Są nieraz w całości pokryte owadami. I aż wyrywa się okrzyk zgrozy bo nie ma na nich ani jednego szrotówka. Zabrakło włodarzom wyobraźni lub wiedzy, że opaska lepna bez feromonu wabiącego szrotówka to śmiertelna pułapka dla innych owadów. Na opasce musi być zawsze zainstalowany feromon wabiący szrotówka i to nie tylko w kwietniu na początku sezonu, ale musi być wymieniany co minimum 6 tygodni, ponieważ taka jest jego maksymalna skuteczność.

Na filmie pokażemy prawidłowy montaż opaski, która może mieć szerokość od 5 do 50 cm. Optymalnie jest to opaska o szerokości 30 cm, którą możecie Państwo zakupić przez Internet w naszym sklepie TEDAN.PL lub w innych dobrych centrach ogrodniczych. Do opaski należy przymocować feromon, np. mocując sznurkiem specjalny koszyczek, do którego wkładamy pierwszy, a potem dokładamy kolejne feromony w czasie sezonu. Również terminy wykładania feromonów muszą pokrywać się z terminami wylotu motyli szrotówka i znajdziecie je na stronie naszego sklepu. Są to ważne informacje, które podajemy również na odwrocie pułapki feromonowej, o której będzie mowa w dalszej części filmu.

Pułapki feromonowe chronią kasztanowce

Oprócz opasek lepnych zakładanych na pniu, proponujemy również drugą metodę ochrony poprzez montaż w dolnej koronie, na najniższych gałęziach pułapek feromonowych. W naszej ofercie jest kilka takich pułapek, ale wybraliśmy dla państwa dla przykładu dwie z nich, aby zademonstrować mechanizm działania i ich skuteczność.

Pierwsza z nich to wielosezonowa plastikowa pułapka na szrotówka delta. Do wnętrza pułapki wkładamy lepy. Można to zrobić wkładając 1 lep na podłodze pułapki lub wzmocnić jej działanie  o dodatkowe 2 boki lepne, poprzez włożenie dodatkowych lepów w części stożka pułapki. Jak już zaznaczyliśmy wcześniej, przy okazji montażu opaski, najważniejszym elementem jest feromon, który powinniśmy umieścić na środku lepu wsuniętego na podłodze pułapki. Dodatkowe 2 boki lepne zwiększą ilość przyklejonych motyli szrotówka, dzięki czemu   pułapka po zawieszeniu wytrzyma 4 do 6 tygodni bez potrzeby sprawdzania poziomu zapełnienia owadami. Pułapki montujemy w dolnej koronie drzewa. Jaka ilość pułapek powinna zostać zawieszona na drzewie, zależy od wielkości drzewa i rozpiętości korony. Dla mniejszych drzew wystarcza umieszczenie 2 – 3 pułapek. Jeśli korona i drzewo jest duże, lepiej jest umieścić większą liczbę pułapek. Jeśli szrotówka w danym sezonie jest mniej, można zmniejszyć ilość pułapek i dokładać je gdy zauważymy, że liście pokrywają się żółtymi plamami, są brązowe i poskręcane, co jednoznacznie oznacza że w okolicy jest duże nasilenie szrotówka. Montaż pułapki rozpoczynamy od umieszczenia w górnej części dołączonego drutu który następnie posłuży nam do zaczepienia pułapki na konarze drzewa. Następnie wkładamy lepy do dolnej części lub również na boki, jeśli chcemy odłowić większą ilość szrotówka. Przypominamy, że lepy i feromony należy wymieniać na nowe po ich zapełnieniu, natomiast plastikowy korpus pułapki może być wykorzystywany przez wiele lat. W przypadku, gdy korona drzewa jest zbyt wysoko żeby dosięgnąć bez drabiny, możemy posłużyć się np. taką metodą: przerzucając sznurek nad konarem i wciągając przywiązane pułapki które dla celów sprawdzenia mogą być w ten sam sposób łatwo opuszczane.

Drugą, tańszą wersją jest pułapka lepna z feromonem jednorazowa. Jej zaletą jest szybkość przygotowania pułapki do założenia. Wystarczy usunąć papier zabezpieczający powierzchnie lepne, położyć na podłodze feromon i jednym ruchem złożyć pułapkę do pokazanego na filmie stożka. Następnie, za pomocą sznurka przywiązujemy pułapkę do gałęzi lub montujemy podobnie jak poprzednio używając np. przerzuconego przez gałąź sznurka.

Do obu pułapek włożyliśmy po 1 feromonie produkcji czeskiej i polskiej żeby ocenić skuteczność działania obu feromonów. Wg naszych badań, które prowadzimy od wielu lat w parku bielańskim w Warszawie na duże populacji kasztanowców, możemy stwierdzić że feromony czeskie charakteryzują się wyższą skutecznością w odławianiu szrotówka, dochodząca nawet do 30 %. W przypadku dużej intestacji ma do mniejsze znaczenie, ponieważ pułapka potrafi zapełnić się owadami w ciągu kilku dni i to jest jej największym ograniczeniem. Nasze pułapki, na potrzeby filmu, zostały zainstalowane i zdjęte po 1 dniu aby pokazać skuteczność ich działania. Również lepy następnego dnia były w 70%  pokryte szrotówkiem i ich zdolność odławiania szybko by się wyczerpała. W normalnej sytuacji nie ma potrzeby ich zdejmowania do czasu zapełnienia owadami.

Jaka jest skuteczność ochrony kasztanowców?

Użyliśmy: opaski lepowej żółtej, niebieskiej, pułapek feromonowych i testowanych feromonów produkcji czeskiej i polskiej.

Zielona plastikowa wielosezonowa pułapka po rozłożeniu wykazała, że jest niezwykle skuteczna. Lep położony na podłodze pułapki do którego przymocowano feromon pokrył się praktycznie cały szrotówkiem. Pozostałe boki były przygotowane do odławiania szrotówka w przypadku całkowitego zapełnienia dolnego lepu. Zaletą pułapki jest fakt, że po odłowieniu pierwszej populacji szrotówka zmieniamy  lepy i feromony, a powtarzając ten sposób chronimy kasztanowca do późnej jesieni. Po zdjęciu pułapki na zimę, możemy wiosną rozpocząć od kwietnia ochronę dokupując jedynie lepy i feromony. W dłuższym okresie ochrony jest to rozwiązanie tańsze. Niebieska pułapka jest tańsza i zawieszona na drzewie chroni kasztanowca tylko do czasu jej zapełnienia. Jednak obserwując zmniejszoną w ostatnich latach populację szrotówka można stwierdzić, że jej poziom zapełnienia jest na tyle duży, że może wystarczyć nawet na cały sezon, oczywiście jeśli będą w niej dokładane co 6 tygodni feromony. Po sezonie pułapkę można wyrzucić i nie ma potrzeby jej przechowywania przez całą zimę. Niższa cena pułapki rekompensuje konieczność zakupu nowej pułapki na wiosnę.

Film został nakręcony w bardzo specyficznym miejscu. Pod drzewem i w jego okolicy rośnie bluszcz, który uniemożliwia wygrabianie i usuwanie liści. Sprzyja to rozwojowi populacji szrotówka, która w takiej sytuacji ma bardziej sprzyjające warunki. Dodatkowo fakt, że kasztanowiec rośnie na wewnętrznym terenie, otoczonym kamienicami, nie pozwala motylom szrotówka roznieść się po okolicy. Mamy więc sytuację, która w bardzo charakterystyczny sposób pokazuje, że łączenie wszystkich metod a więc wygrabianie i usuwanie liści jesienią oraz zakładanie opasek lepnych i montaż pułapek feromonowych lepnych w koronie drzewa może ochronić nasze kasztanowce.

Podobne Posty