DYSPENSER FEROMONOWY CHALCODOR – Rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus)

CHALCODOR – syntetyczny feromon agregacyjny do pułapek feromonowych na Rytownika pospolitego.

Wykładanie pułapek feromonowych – CHALCODOR należy stosować w sztucznych pułapkach typu barierowego, natomiast nie powinny być stosowane pułapki rurowe.

Ilość i rozmieszczenie pułapek:
W drzewostanach zagrożonych w słabym stopniu należy wyłożyć jedną pułapkę na powierzchni ok. 1 ha, natomiast w drzewostanach o średnim i silnym zagrożeniu należy je wykładać w grupach po 2-3 sztuki, na skraju lub wewnątrz drzewostanu, w miejscach naświetlonych.

Odległość pułapek od najbliższych drzew w drzewostanie osłabionym powinna wynosić: co najmniej 10-15 m – w młodnikach i drągowinach, oraz 5 m – w starodrzewiach.

Skuteczność odłowów chrząszczy rytownika pospolitego do pułapek feromonowych zwiększa się wraz z wysokością ich zawieszenia.

Rytownik pospolity – Pityogenes chalcographus (Linnaeus, 1760) – chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych

Występowanie:

Szkodnik zasiedla całą Europę oraz Azję Północną po Koreę i Japonię na wschodzie. W Polsce występuje na terenie całego kraju. Głównie atakuje świerk, ale często można go spotkać także na sośnie. Sporadycznie żeruje na jodle oraz innych drzewach iglastych. Zasiedla osłabione drzewostany w różnym wieku. W starszych drzewostanach atakuje przede wszystkim wierzchołki drzew i gałęzie, zaś w młodych zasiedla drzewa na całej ich długości.

Morfologia i biologia:

Chrząszcz długości 2,0-2,5 mm, lśniący, o ciele walcowatym, wydłużonym, barwy ciemnobrunatnej lub czarnej. Pokrywy są dwubarwne – ciemne u nasady, rdzawobrunatne w pozostałej części, silnie kropkowane i nieco zagłębione. U samca na ścięciu pokryw po obu stronach dobrze widoczne są trzy ostre ząbki, jednakowej wielkości. U samicy ząbki te są słabo wykształcone.

Zimuje chrząszcz, niekiedy larwa lub poczwarka, w miejscu żerowania. Rójka odbywa się w kwietniu -maju oraz w lipcu-sierpniu. Zależnie od warunków atmosferycznych szkodnik ma jedną lub dwie generacje w ciągu roku. Wybiera miejsca lekko naświetlone – nie znosi ani dużego zacienienia, ani nasłonecznienia. Wiosną samice drążą chodniki macierzyste rozchodzące się gwiazdkowato od komory godowej. Liczba chodników macierzystych wynosi 3-8, ich długość może dochodzić do 6 cm, a szerokość wynosi około 1 mm. Chodniki larwalne odchodzące od chodników macierzystych z nyż jajowych są krótsze (2-4 cm długości) i położone gęsto obok siebie. Zaznaczają się dość wyraźnie na cienkich sortymentach w bielu. Kolebki poczwarkowe pod cienką korą są zagłębione w bielu, a pod grubą – w miazdze.

Młode chrząszcze odbywają żer uzupełniający w miejscu wylęgu (rzadziej na młodych gałęziach), wygryzając pod korą chodniki w postaci nieregularnych, rozszerzonych jamek. W młodnikach i drągowinach, zwłaszcza osłabionych żerowaniem larw zawodnicy świerkowej i innych szkodników leśnych, może wystąpić samodzielnie i wyrządzić duże szkody. W miarę zagęszczenia populacji rytownika zwiększa się w drzewostanie liczba drzew zdrowych opanowanych przez tego szkodnika. Takie drzewa są wówczas chętnie zasiedlane przez kornika drukarza. Zwiększa to znacznie rozmiar szkód powstających w drzewostanach. Rytownik pospolity chętnie żeruje także na drzewach ściętych oraz wywrotach i złomach.