Namiotnik jabłoniowy (Hyponomeuta malinellus) – informacje, szkodliwość, zwalczanie

Zwróciliśmy się do prof. Stanisława Ignatowicza, żeby opowiedział o jednym z najgroźniejszych szkodników zagrażających jabłoniom – namiotniku jabłoniowym.

Zobacz film o namiotniku jabłoniowym i jego zwalczaniu

Czy rzeczywiście namiotnik jabłoniowy jest groźny dla naszych jabłoni?

Namiotnik jabłoniowy jest szkodnikiem wyjątkowo niebezpiecznym dla naszych drzew. Żywiąc się liśćmi jabłoni doprowadza do zmniejszenia powierzchni asymilacyjnej rośliny. Z czasem oplata przędzą zajęte części drzewa tworząc konstrukcję przypominającą namiot, stąd nazwa szkodnika. W skrajnych przypadkach namiotnik może powodować tak zwany gołożer, czyli całkowite ogołocenie drzewa z liści.

Jak możemy rozpoznać gąsienice namiotnika jabłoniowego?

Gąsienice namiotnika są żółte lub żółtoszare, mają czarną głowę oraz dwa rzędy czarnych kropek po obu stronach ciała. Mierzą około 2 centymetrów. Pojawiają się pod koniec kwietnia wgryzając się do wnętrza młodych liści. Wyjadają tkankę liściową powodując pojawienie się w niej wolnych przestrzeni, tak zwanych min.

Kiedy możemy zaobserwować gąsienice namiotnika na naszych drzewach?

Żerowanie trwa przez cały okres kwitnienia jabłoni. Po jego zakończeniu gąsienice opuszczają miny i oplatają przędzą liście znajdujące się na zakończeniach krótkopędów tworząc charakterystyczne, pajęczynowate wytwory, tak zwane ‘namioty’. Rozwój gąsienic namiotnika trwa około półtora miesiąca. W tym czasie larwy stopniowo powiększają namioty, którymi mogą obejmować całe gałęzie. Po zakończeniu rozwoju gąsienice zaczynają się przepoczwarzać, a wytworzone oprzędy stanowią skuteczną ochronę przed drapieżnikami i szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

Czy możemy zwalczać gąsienice stosując opryski insektycydami?

Niestety ‘namioty’ chronią też przed kropelkami insektycydów utrudniając zwalczanie namiotnika. Właśnie dlatego opryskiwanie drzew należy przeprowadzić w odpowiednim czasie.

Kiedy pojawiają się dorosłe postacie tego szkodnika (motyle) i jak one wyglądają?

Dorosłe motyle namiotnika pojawiają się pod koniec czerwca. Wylęgają się z kokonów usytuowanych na spodnich częściach liści. W każdym kokonie znajduje się kilka ściśle przylegających do siebie poczwarek.
Motyl posiada dwie pary skrzydeł. Skrzydła pierwszej pary są białe i wydłużone, a na ich powierzchni znajduje się dwanaście do siedemnastu czarnych punktów ułożonych w podłużne rzędy. Tylne skrzydła są szare i zakończone strzępiną. Rozpiętość skrzydeł szkodnika sięga do 2 cm. Motyle aktywne są wyłącznie nocą, w ciągu dnia siedzą nieruchomo na spodniej stronie liści, na pniach lub w trawie znajdującej się obok drzew.

Czy pojedyncze motyle mogą poważnie zagrozić naszym jabłoniom?

Samica namiotnika jabłoniowego może złożyć nawet dwieście czarnych, powleczonych lepką wydzieliną jaj. Po 3 tygodniach z jaj wylęgają się gąsienice. Na pierwszy posiłek muszą jednak czekać do kolejnej wiosny, zimując pod tarczką złoża jaj. Pod koniec kwietnia namiotnik zasiedla pobliskie liście, a cykl życiowy szkodnika zatacza koło. Masowe gradacje namiotnika jabłoniowego występują co około dziesięć lat i trwają przez kolejne dwa, trzy sezony wegetacyjne.

Jak zatem walczyć z namiotnikiem jabłoniowym?

W mniejszych sadach wskazane jest mechaniczne niszczenie gniazd namiotnika. Często jednak takie rozwiązanie nie jest wystarczające, zwłaszcza, gdy szkodnikiem zainfekowana jest znaczna liczba drzew. W takim wypadku najlepszym rozwiązaniem jest opryskanie ‘namiotów’ odpowiednimi preparatami uniemożliwiając tym rozprzestrzenianie się szkodnika. Opryskiwanie należy przeprowadzić tuż przed kwitnieniem jabłoni – w fazie różowego pąka, wtedy właśnie gąsienice namiotnika przemieszczają się w poszukiwaniu młodych liści. Do zwalczania szkodnika zarejestrowanych jest kilka preparatów. Takich jak np. Lepinox Plus. Przed wyborem metody oprysku najlepiej zasięgnąć porady fachowca zajmującego się ochroną roślin.

Czy musimy korzystać z pomocy profesjonalnych ekip zwalczających szkodniki, czy oprysk możemy wykonać sami?

Jeśli zdecydowaliśmy się na opryskiwanie drzew we własnym zakresie, wtedy musimy zaplanować przynajmniej dwa zabiegi. Pierwszy posłuży do likwidacji osobników dorosłych, czyli motyli namiotnika, a także zabezpieczy liście drzew przed złożeniem jaj przez samice szkodnika. Drugi zabieg wykonamy biologicznym preparatem do zwalczania gąsienic motyli.

Jakich preparatów powinniśmy używać do zwalczania namiotnika jabłoniowego?

Opryskiwanie można wykonać każdym owadobójczym środkiem ochrony roślin, chociaż najlepiej jest dobrać taki, który na etykiecie będzie miał przeznaczenie do zwalczania namiotnika lub szkodników jabłoni. Zabieg opryskiwania należy prowadzić wcześnie rano lub po zachodzie słońca, aby chronić owady pożyteczne, głównie pszczoły.

Jakiego sprzętu będziemy potrzebowali do wykonania oprysku?

Właściwy efekt oprysku uzyskamy używając do tego celu wysokowydajnych opryskiwaczy spalinowych tak jak jest to pokazane na filmie. W uprawach polowych można zastosować samobieżne opryskiwacze polowe lub sadownicze, a w ostateczności zwykłe opryskiwacze ręczne lub plecakowe.

Czy oprysk będzie skuteczny na każdym etapie cyklu rozwojowego tego szkodnika?

Złożone wcześniej jaja przyklejone do liści są odporne na działanie insektycydu i niezbędne jest zastosowanie po upływie 1-2 tygodni kolejnego oprysku do zwalczania gąsienic.

Czym wobec tego możemy zwalczać gąsienice? Jaka jest specyfika działania tych środków?

W tym wypadku powinniśmy zastosować do zwalczania gąsienic motyli insektycyd mikrobiologiczny, o działaniu selektywnym. Środki te mają działanie żołądkowe i po ich spożyciu gąsienice przestają żerować. Na roślinie środki mikrobiologiczne działają powierzchniowo i nie ma niebezpieczeństwa ich przenikania do wnętrza liści. Podobnie jak w przypadku zabiegu na osobniki dorosłe, stosujemy dokładnie taką samą formę oprysku, dbając o właściwe dobranie sprzętu, czyli opryskiwacza tak, aby opryskiem pokryć jak największy procent liści drzewa. I w tym wypadku oprysk powinniśmy prowadzić wieczorem. Drugi oprysk preparatem biologicznym można powtarzać przez cały czas żerowania gąsienic. Nie należy przejmować się tym, że po oprysku żywe gąsienice mogą pozostawać na liściach. Jest to zjawisko normalne, ponieważ po spożyciu śmiertelnej dawki środka gąsienice już nie są dla drzewa niebezpieczne i giną po upływie kilku dni.

PREPARATY DO ZWALCZANIA NAMIOTNIKA

Tedan.pl

Zajmujemy się problematyką zwalczania szkodników od 1984 roku, czyli od pierwszej rejestracji jednoosobowej firmy zajmującej się odkażaniem, tępieniem szkodników i gryzoni. Prowadzimy szkolenia w Polskim Stowarzyszeniu Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji.