komar

Komar – opis, informacje

Komarowate, komary (Culicidae) – rodzina owadów (nadrodzina Culicoidea) z rzędu muchówek.

Komary to małe, brzęczące owady. Jest ich ogromna ilość, w samej Polsce występuje około 50 gatunków, a na całym świecie znanych jest ponad 40 rodzajów i ok. 3,5 tys. gatunków komarów. Zdecydowana większość żywi się krwią innych organizmów. Dorosłe komary mają aparat gębowy kłująco-ssący. Składa się on z: wydłużonych warg (górnej i dolnej), żuwaczki, podgębia oraz szczęk I pary.

Jak wygląda komar?

Uskrzydlone, niewielkich rozmiarów insekty, osiągające maksymalnie 6 mm. Budowa jest dość smukła i delikatna, a barwa waha się od jasnobrązowej do brunatnej.

Skrzydła są wąskie i przezroczyste, używane podczas lotu wydają charakterystyczny, brzęczący dźwięk. W czasie spoczynku wysoko podnosi ostatnią parę odnóży (w odmienny sposób robi to komar brzęczący, a w inny komar widliszek). Płeć można rozróżnić m.in. za pomocą czułek: u samców są pokryte kępkami włosków, sprawiają wrażenie pierzastych. Na grzbietowej stronie tułowia znajdują się dwie pręgi.  

Fizjologia komarów. Co przyciąga komary?

Samice tych owadów ssą krew zwierząt stałocieplnych, a niektóre owadów, ponieważ do powstania jaj w jajnikach wymagają odżywiania się krwią określonych gatunków zwierząt. Natomiast samce żywią się nektarem kwiatów.
Samice komarów przywabia zwiększone stężenie dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz kwas mlekowy i inne składniki potu. Posługują się też termodetekcją, co sprawia, że w przypadku ludzi bardziej narażeni na ukąszenia komarów są młodzi mężczyźni, dzieci i kobiety w okresie owulacji.

Badania wykazały że receptory Anopheles gambiae (wprowadzony do mutanta muszki owocowej) reagują na 4-metylofenol oraz 1-okten-3-ol. Jeden rodzaj receptora reaguje na jeden lub niewielką liczbę związków chemicznych.

Ugryzienie przez komara

Samica po przyłożeniu kłujki do ciała zwierzęcia puszcza w ruch szczęki kształtu lancetu zaopatrzonego w haczyki. Ruchy szczęk w górę i w dół powodują przecięcie skóry, następnie do rany zostaje wstrzyknięta kropelka śliny, która ma zapobiec krzepnięciu krwi. Samica odlatuje dopiero wtedy, gdy wypełni żołądek krwią ofiary. Ślina samicy zawiera substancję chemiczną, podrażniającą skórę, może także dochodzić do reakcji alergicznej. Dlatego po ukłuciu skóra czerwienieje, puchnie i swędzi.

Środowisko życia i rozwój komarów

Larwy rozwijają się w środowisku wodnym. Osobniki dorosłe latają wieczorami w dużych chmarach nad podmokłymi łąkami, w pobliżu jezior, stawów i rzek. Jedne gatunki wybierają zacienione przybrzeża, inne znowu oświetlone, wolne przestrzenie wodne.

W niektórych przypadkach jaja nie rozwijają się, o ile nie przejdą przez okres chłodu i nie znajdują się w środowisku wilgotnym przez pewien okres. Jaja – zwężone na jednym końcu – składane są na powierzchni wody tak blisko siebie, że woda nie może dostać się między nie. Po pewnym czasie wylęgają się larwy. Oddychają one wystawiając ponad powierzchnię wody specjalną rurkę, w którą zaopatrzony jest odwłok. Położenie, jakie zajmują larwy w wodzie, jest charakterystyczne dla danego gatunku. Larwy pospolitego komara brzęczącego wiszą głową w dół, natomiast larwy widliszka układają się poziomo pod powierzchnią wody. Larwy komarów są bardzo płochliwe i zaniepokojone szybko nurkują. Żywią się na ogół rozkładającą się materią organiczną i tylko niektóre gatunki są drapieżcami. Poczwarki komarów, w przeciwieństwie do poczwarek innych owadów, są bardzo ruchliwe.
Tempo rozwoju komarów jest bardzo różne – jedne rozmnażają się w ciągu kilku dni, inne zaś znacznie dłużej i rozwija się wtedy tylko jedno pokolenie w ciągu roku.

Rozmieszczenie geograficzne. Gdzie żyją komary?

Komarowate występują od Arktyki po strefę międzyzwrotnikową.
W związku ze zmianami klimatycznymi zasięg występowania komarów ze strefy tropikalnej rozszerza się na północ, co sprawia, że w Europie (zwłaszcza południowej) rośnie zagrożenie chorobami przenoszonymi przez te gatunki.

W Polsce występuje 47 gatunków przedstawicieli tej rodziny. W niektórych latach i na niektórych terenach ich występowanie może osiągnąć nasilenie plagowe, co zwiększa prawdopodobieństwo przenoszenia chorób drogą krwi. Na niektórych terenach (np. po okresie powodzi) wdrożono programy zwalczania komarów.
W Polsce (i w Europie), pospolity jest:
– komar brzęczący (Culex pipiens), z dużymi przezroczystymi skrzydłami i dwiema podłużnymi pręgami na żółtobrunatnym tułowiu. Ma on liczne rasy biologiczne, uważane przez niektórych za odrębne gatunki. Rasy te wykazują wybiórczość w stosunku do żywicieli. Np. jedna z nich atakuje tylko ptaki, inna – tylko ludzi.
– Theobaldia annulata z białymi i brunatnymi pierścieniami na nogach oraz 3-5 brunatnymi plamami na skrzydłach. Samica składa jaja wiosną w wodach stojących, przede wszystkim silnie zanieczyszczonych. Po 2-4 dniach wylęgają się larwy długości 8 mm, silnie owłosione. Ruchliwa poczwarka – następne stadium rozwojowe komara – ma maczugowaty, rozszerzony tułów zaopatrzony z przodu w dwie rurki oddechowe.
– Inne gatunki wystęujące w Polsce to m.in. komar widliszek (Anopheles maculipennis), Anopheles atroparvus, Anopheles messeae, Anopheles claviger i Anopheles plumbeus.

Larwami owadów żywią się: wodne owady, ryby oraz płazy. Dorosłymi osobnikami żywią się owady (np. ważki) i ptaki (np. jaskółki) czy nietoperze.
Choroby roznoszone przez komary to m.in.: malaria, żółta febra, denga, filariozy, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (West Nile virus), gorączka doliny Rift.

Czy wiesz, że…
    Komary posiadają narządy termologiczne, służące do wykrywania ofiary, dlatego też częściej atakują osoby spocone.
    Największym utrapieniem są osobniki małe; żyły w małych zbiornikach i musiały znacznie przyspieszyć swój rozwój w obawie przed wyschnięciem. Teraz, muszą uzupełnić niedobory białka, którego nie były w stanie pobrać w wystarczającej ilości jako larwy.
    Odstraszają je goździki, czeremcha, pelargonie oraz mięta. Za to za nic sobie mają odganianie ręką – włoskowate receptory na odwłoku wykrywają tego typu zagrożenia, więc przed trwałym unicestwieniem owada zdąży się on oddalić na bezpieczną odległość. Oczywiście potem są kolejne podejścia do zdobycia drogocennego pokarmu, i tak aż do skutku.
    Srogie zimy nie wpływają na ich liczebność.
    Działają niczym dobra prognoza pogody – zawsze uderzają zdwojoną siłą tuż przed deszczem.
    Larwy komarów są popularnym pokarmem dla rybek akwariowych.

Chcesz skutecznie zwalczyć komary?

Zobacz najlepsze produkty oprysk na komary

Podobne Posty