Stawonogi – szkodniki w otoczeniu człowieka. Jakie problemy powodują?
Stawonogi (Arthropoda), nazwa pochodzi od charakterystycznej budowy wieloczłonowych odnóży połączonych stawami, które to spełniają rozmaite funkcje, m. in. jako odnóża kroczne. Ciało większości stawonogów jest podzielone na trzy części. Głowa, tułów oraz odwłok pokryta jest twardym chitynowym pancerzem. Chroni on zwłaszcza skorupiaki i owady przed szkodliwym działaniem środowiska raz napastnikami. Budowa układu oddechowego zależy od środowiska w którym żyje a oddychanie zapewniają dwa niezależne systemy płucotchawkowy i tchawkowy.
Środowisko, które człowiek tworzy wokół siebie jest różne od środowiska naturalnego. Tworzą je mieszkania, zabudowania gospodarcze, zakłady przemysłowe, magazyny żywnościowe i inne miejsca związane z naszą aktywnością. Wszystkie te miejsca są zasiedlane nie tylko przez człowieka, ale także przez liczne zwierzęta, które nam towarzyszą i które doskonale przystosowały się do życia w tym środowisku.
Od czasu gdy człowiek zaczął przechowywać pokarm, wokół tych miejsc zaczęły się gromadzić się zwierzęta, które wcześniej żyły w swoim naturalnym środowisku. Duża ilość pożywienia, liczne kryjówki i korzystne warunki do rozmnażania sprawiły że wykształciła się nowa duża grupa zwierząt na stałe związana z domostwami ludzkimi tzw. zwierzęta synantropijne.
Stawonogi mają dobrze rozwinięte narządy zmysłów. Funkcje węchu i smaku spełniają specjalne receptory komórek na czułkach, stąd ich zdolność do wyczuwania pożywienia w środowisku w którym żyją.
Spis treści
Rodzaje i gatunki stawonogów
Stawonogi należą do królestwa bezkręgowców i wyróżniamy wśród nich:
- Pajęczaki (Arachnida),
- Owady (Insekta),
- Skorupiaki,
- Wije,
- Trylobity.
Wśród zwierząt synantropijnych (związane z otoczeniem człowieka) można wyróżnić gatunki:
- Znaczeniu sanitarno – epidemiologicznym,
- Szkodliwe pod względem gospodarczym,
- Dokuczliwe,
- Pasożytnicze,
- Jadowite.
Szkodliwość zwierząt synantropijnych jest zróżnicowana a dany osobnik może mieć kilka cech np. mieć duże znaczenie sanitarno – epidemiologiczne i jednocześnie może powodować duże straty gospodarcze lub być bardzo dokuczliwy.
Stawonogi pasożytnicze
Pasożytnictwo jest szczególnym rodzajem współżycia człowieka i owada w którym owad odżywia się krwią swojego żywiciela czyli człowieka. Pasożyty towarzyszą człowiekowi od najdawniejszych lat i są w pewien sposób wskaźnikiem warunków życia człowieka.
Problem pasożytów pojawia się regularnie w miejscach dużych skupisk ludzi lub tam gdzie jest duża rotacja krótko przebywających osób. Są również takie miejsca gdzie jest to problem nie do rozwiązania (noclegownie bezdomnych) z powodu trybu życia osób tam czasowo przebywających. Jest to problem dość wstydliwy z powodu społecznej opinii, o niskim statusie osób, które mają problem z niektórymi pasożytami (pluskwy, wszy).
Do najbardziej dokuczliwych pasożytów zaliczamy: wszy, pluskwy, komary i pchły.
Stawonogi dokuczliwe
Są to zwierzęta które wywołują uczulenia lub są drażniące dla człowieka. Potrafią skutecznie uniemożliwić nam wypoczynek a w skrajnych przypadkach mogą być również bardzo niebezpieczne. Do pajęczaków, które mogą wywołać uczulenie należą roztocza, które mogą pasożytować na ptakach dzikich i domowych (np. ptaszyniec kurzy) oraz te, które występują w kurzu domowym (roztocza kurzu domowego).
Pajęczaki występujące w Polsce nie są niebezpieczne dla człowieka i największe zagrożenie z ich strony pochodzi z wydzieliny gruczołów przędnych. Mogą być silnym alergenem i wywoływać nie tylko podrażnienia oczu, skóry ale być przyczyną astmy oskrzelowej np. Skórożarłoczek skryty – roztocze kurzu domowego (dermatophagoides pteronyssinus).
Stawonogi jadowite
Do stawonogów najbardziej jadowitych należą osy i szerszenie. Jedna robotnica osy może użądlić wielokrotnie, a jej jad może być przyczyną silnego podrażnienia u osób z nadwrażliwością i wszystkich tych którzy zostali użądleni wielokrotnie.
Najbardziej niebezpieczne jest, gdy osa dostanie się do gardła człowieka w czasie posiłku lub snu. Użądlenie w język lub przełyk może być wówczas przyczyną śmierci jeśli poszkodowany nie otrzyma pomocy lekarskiej w przeciągu kilku minut od użądlenia.
Przykładem stawonoga jadowitego jest Osa (vespula)
Owady szkodliwe pod względem gospodarczym
Do stawonogów szkodliwych pod względem gospodarczym należą gatunki owadów i pajęczaków które zjadają bądź uszkadzają żywność żerując i rozmnażając się w produktach spożywczych. Szkodniki te mogą całkowicie zniszczyć produkt lub obniżyć jego wartość i uczynić go niezdatnym do spożycia przez ludzi.
Szkodniki magazynowe bardzo szybko się rozmnażają i w porę nie zauważone mogą doprowadzić do dużych strat gospodarczych.
Do najgroźniejszych należą: wołki zbożowe, mole spożywcze z rodziny omacnicowatych, mkliki, mole ubraniowe, gryzki, rybiki, rozkruszki (groźne pajęczaki produktów spożywczych) np. Omacnica spichrzanka (plodia interpunctella).
Owady mogą być piękne i brzydkie, mogą wywoływać zachwyt i być inspiracją dla malarzy i poetów. Jednak najczęściej spotykają się z niechęcią i odrazą i są niepożądane w naszych mieszkaniach. Nawet jeśli nie są tak niebezpieczne jak osy i szerszenie mogą wywołać obrzydzenie jak w przypadku karaczanów czy much.
Irracjonalny lęk człowieka przed owadami nazywamy entomofobią. Najczęściej objawia się nagłym i tak silnym strachem, że może wywołać uczucie paraliżu, drżenie ciała, gwałtowny oddech, pocenie lub w skrajnych przypadkach atak szału i krzyk przerażenia.
Entomofobia ma różne formy nasilenia od zwykłej niechęci do stanów lękowych zagrażających życiu. Wiele osób ogarniętych tą fobią potrafi zmienić swój dotychczasowy styl życia i skierować całą swoją uwagę na próbie wyeliminowania owadów ze swojego życia. Może to być przyczyną cierpień osobistych i problemów rodzinnych.
Rozwiązaniem tych problemów jest często zabieg dezynsekcji, który najlepiej jest zlecić specjalistycznej firmie DDD.
Chcesz się pozbyć szkodników?
https://tedan.pl/sklep/dezynsekcja-zwalczanie-owadow/
Zajmujemy się problematyką zwalczania szkodników od 1984 roku, czyli od pierwszej rejestracji jednoosobowej firmy zajmującej się odkażaniem, tępieniem szkodników i gryzoni. Prowadzimy szkolenia w Polskim Stowarzyszeniu Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji.
