Mól ubraniowy – opis, informacje
Spis treści
Mól ubraniowy (Tineola bisselliella) – mały motyl nocny z rodziny molowatych
Mole są drobnymi motylami. Rozpiętość ich skrzydeł wynosi 12 – 16 mm (najczęściej około 15 mm), a długość ciała od 8 do 12 mm. Mole latają słabo i niechętnie. Unikają światła, dletego przebywają w cienych i zacisznych miejscach. Do najbardziej dokuczliwych moli należą mól futrzany (mól kożusznik) i mól włosiennicznik (mól ubraniowy).
Mole są dokuczliwymi szkodnikami występującymi w mieszkaniach, na strychach i w sklepach i magazynach z tekstyliami oraz z wyrobami skórzanymi i futrzarskimi. Dorosły mól nie pobiera pokarmu. W okresie życia korzysta z zapasów zgromadzonych przez larwy. Larwy (gąsienice) mola są szkodliwe. Uszkadzają i niszczą przechowywaną odzież, powodując znaczne straty materialne.
Jak rozmnażają się mole ubraniowe?
Zaraz po zapłodnieniu samice mola włosienniczka (Tineola bisselliella), zwanego też molem ubraniowym, składają jaja na produkty, które będą pokarmem larw. Okres składania jaj może trwać od kilku dni do kilku tygodni w zależności od warunków termicznych. Samice są bardzo płodne. W ciągu życia składają do 220 jaj. Jaja są owalne (
0,4-0,7 x 0,28-0,38 mm), białe, a ich powierzchnię pokrywa drobna siateczka wgłębień. Jaja składane są luźno, nie przylepione do materiału, tak że łatwo od niego odpadają.
Już po 12 dniach z jaj wychodzą drobne (1 mm) larwy, barwy białej lub szarawe z brązową głową, które rosną do długości 10 – 12 mm. Larwy są czerwonawe, z brązową głową. Budują tunel z przędzy, który po przytwierdzeniu do podłoża ciągle rozbudowują wzdłuż przez cały czas żerowania. Tunel z przędzy jest znacznie dłuższy od larwy, a jego wielkość zależy od jakości pożeranego materiału. Tunel jest tym dłuższy, im mniej cennych substancji odżywczych zawiera pożerany materiał. Przez znaczną część życia larwy przebywają w takich workowatych tunelach. Przy jego końcu budują kokon poczwarkowy i w nim formują poczwarkę, która ma długość 4 – 7 mm, albo opuszczają swoje tunele i w innym miejscu budują solidniejsze kokony.
Długość czasu rozwoju larw zależy od warunków otoczenia i jakości odżywczej porażonego produktu i może trwać od 35 dni do 2,5 lat. Stadium poczwarki trwa 15 – 45 dni. Rozwój jednego pokolenia odbywa się od 55 dni do nawet 4 lat.
Motyle mają silnie zredukowane narządy gębowe i nie pobierają pokarmu, korzystając wyłącznie z zapasów pokarmowych zgromadzonych w stadium larwalnym. Żyją około miesiąca i są aktywne tylko w nocy. W pomieszczeniach mieszkalnych latają o każdej porze roku, ale najliczniejsze są podczas ciepłych miesięcy letnich. Chętniej fruwają tylko samce i czasem młode samice. Starsze samice są słabymi „lotnikami” i nie potrafią pokonać znacznych odległości. Samice za to dobrze biegają i nawet skaczą. Odbijają się od podłoża odnóżami trzeciej pary i w powietrzu uderzają 2 – 3-krotnie skrzydłami, aby wydłużyć skok. Poruszające się susami samice trudniej złapać i zniszczyć niż samce.
Szkodliwość moli ubraniowych
Do naszych domów i mieszkań mole przedostają się z sąsiednich budynków przez otwarte okna i drzwi, a także z opuszczonych gniazd ptaków.
Gąsienice mola futrzanego żerują w wełnie i wyrobach wełnianych, w filcu, w meblach tapicerskich, w futrach i w pierzu, powodując znaczne szkody. Występując w mieszkaniach mól włosienniczek zniszczyć może wełniane dywany i kilimy, obicia tapicerowanych mebli oraz odzież, szczególnie tą, która jest przechowywana w zacisznych miejscach przez dłuższy czas. Poszukując pokarmu larwy mola włosienniczka i mola futrzanego wybierają te miejsca w wyrobach wełnianych lub w skórach, które są zabrudzone sokami owocowymi lub ludzkim potem i moczem, gdyż potrzebują do wzrostu i rozwoju związków azotowych i witamin z grupy B. Pot ludzki zawiera tiaminę i ryboflawinę. Larwy moli nie trawią produktów roślinnych, takich jak bawełna lub len, ale mogą je zniszczyć, jeśli są zanieczyszczone moczem lub potem.
Produkty silnie zniszczone przez mole są posklejane jedwabistymi rurkami i zanieczyszczone drobnymi, twardymi odchodami, które niektórzy mylą z jajami. Jaja moli są bardzo drobne, przeźroczyste i delikatne; łatwo je zniszczyć po dotknięciu.
Zabezpieczenie odzieży przed molami
Należy chronić ciepłe ubrania, wykonane z futer, skór lub wełny przed molami. W tym celu należy sprawdzić, czy nie są przechowywane w ciasnych szafach i schowkach. Częste wietrzenie na słońcu i trzepanie lub szczotkowanie ubrań, materiałów tekstylnych i wyrobów ze skóry umożliwia mechaniczne usunięcie jaj złożonych przez mole, które nie przyklejają je do podłoża.
Przesuszanie wyrobów na słońcu jest bardzo skutecznym zabiegiem. Szybkość działania promieni słonecznych zależy od barwy materiału. Na materiałach czarnych pełne słońce w lecie już w ciągu pół godziny zabija wszystkie stadia rozwojowe mola, a na materiałach jasnych działanie słońca jest wolniejsze, więc należy je wywieszać na czas dłuższy.
Wyroby tekstylne i skórzaste przechowywać w szczelnych opakowaniach foliowych lub w workach papierowych, jeśli są szczelne. Większe partie wyrobów futrzarskich i innych wrażliwych towarów przechowywać w chłodnych miejscach o temperaturze od -3oC do +4,5oC.
Krótkotrwałe przetrzymywanie porażonych produktów w niskiej temperaturze nie jest zabiegiem całkowicie skutecznym. Należy pamiętać, że niska temperatura zabija tylko jaja, a gąsienice, zwłaszcza starsze, mogą w nich przetrwać nawet parę miesięcy i przy zaistnieniu normalnych warunków rozwijają się dalej. Larwy moli są mało odporne na szybko następujące po sobie zmiany temperatury. Partię ubrań, w którym stwierdzono występowanie moli, należy ochłodzić do temperatury -5oC, następnie na krótki czas ogrzać do 10oC, jeszcze raz ochłodzić do -5oC i potem utrzymywać stałą temperaturę +4,5oC.
Prof. dr hab. STANISŁAW IGNATOWICZ
Nie wiesz jak pozbyć się moli ubraniowych?
Zobacz naszą ofertę: środki na mole
Zajmujemy się problematyką zwalczania szkodników od 1984 roku, czyli od pierwszej rejestracji jednoosobowej firmy zajmującej się odkażaniem, tępieniem szkodników i gryzoni. Prowadzimy szkolenia w Polskim Stowarzyszeniu Pracowników Dezynfekcji, Dezynsekcji i Deratyzacji.
